Η κυρα-Σαρακοστή (έθιμα-παράδοση)

 Με την Καθαρά Δευτέρα ξεκινάει και η Σαρακοστή!!

Η Μεγάλη Τεσσαρακοστή ή Σαρακοστή είναι χριστιανική χρονική περίοδος νηστείας. Είναι η αρχαιότερη από τις μεγάλες νηστείες της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Καθιερώθηκε τον 4ο αιώνα. Αρχικά διαρκούσε έξι εβδομάδες ενώ αργότερα προστέθηκε και η έβδομη εβδομάδα.

 Ονομάζεται "Σαρακοστή" γιατί περιλαμβάνει σαράντα ημέρες νηστείας. Η ονομασία "Τεσσαρακοστή" αρχικά σήμαινε την τεσσαρακοστή (40ή) ημέρα πριν το Πάσχα, γρήγορα όμως το όνομα δόθηκε σε όλη την περίοδο της νηστείας πριν το Πάσχα. Ο χαρακτηρισμός "Μεγάλη"  δεν δίνεται για τη μεγάλη διάρκειά της, αλλά για τη σημασία της σε ανάμνηση των Παθών του Χριστού.

  Η Μεγάλη Σαρακοστή αποτελεί την προετοιμασία των πιστών για τη γιορτή της Ανάστασης του Χριστού από την οποία και προσδιορίζεται κατ' έτος ως κινητή περίοδος. Διαρκεί από την Καθαρά Δευτέρα μέχρι και την Παρασκευή πριν το Σάββατο του Λαζάρου, οπότε ακολουθεί και η Μεγάλη Εβδομάδα. Η  Κυριακή των Βαΐων είναι η τελευταία ημέρα της περιόδου αυτής.

 Η κυρα-Σαρακοστή  είναι ένα έθιμο με διάφορες παραλλαγές.

Την χρησιμοποιούσαν ως ιδιότυπο ημερολόγιο για να μετρούν τις ημέρες μέχρι το Πάσχα.

Συνήθως ήταν μία χάρτινη ζωγραφιά.

 Απεικόνιζε μία γυναίκα με σταυρωμένα χέρια λόγω προσευχής,

χωρίς στόμα λόγω νηστείας,

και με επτά πόδια ένα για κάθε εβδομάδα της Μεγάλης  Σαρακοστής.

Κάθε Σάββατο έκοβαν ένα πόδι και έτσι ήξεραν πόσες εβδομάδες νηστείας έμειναν μέχρι το Πάσχα.

Το Μεγάλο Σάββατο έκοβαν και το τελευταίο πόδι.

Αυτό το κομμάτι χαρτί , το δίπλωναν και το έκρυβαν σε ένα  ξερό σύκο.

Τοποθετούσαν το σύκο αυτό μαζί με άλλα, 

και σε όποιον το έβρισκε θεωρούνταν ότι θα του έφερνε τύχη.

Σε κάποιες άλλες περιοχές το έβδομο πόδι το τοποθετούσαν στο ψωμί της Ανάστασης.

Σε άλλα μέρη η κυρα-Σαρακοστή  δεν ήταν φτιαγμένη από χαρτί αλλά από ζυμάρι.

 

Την κυρα-Σαρακοστή τη φτιάχνουμε με πολύ αλάτι για να μη χαλάσει μέχρι να περάσουν οι σαράντα εννέα μέρες της νηστείας και γι' αυτό δεν την τρώμε! 

Την κρεμάμε σε κάποιο σημείο του σπιτιού και κάθε βδομάδα κόβουμε και ένα από τα ποδαράκια της μέχρι που να μείνει αυτή χωρίς πόδια και εμείς χωρίς άλλη νηστεία.

Η συνταγή για την κυρα-Σαρακοστή

Θα χρειαστείτε:

- Μισό κιλό αλεύρι
- Μισό φλιτζάνι νερό
- Μια κουταλιά σούπας αλάτι
- Έναν πλάστη
- Ένα μεγάλο ταψί
- Λίγο λάδι να αλείψουμε το ταψί

Εκτέλεση

1. Παίρνουμε ένα βαθύ μπολ και βάζουμε το αλεύρι και το αλάτι σχηματίζοντας ένα βουναλάκι.

2. Στη μέση κάνουμε μια μικρή λακκουβίτσα κι εκεί αρχίζουμε να ρίχνουμε σιγά σιγά το νερό. Προσοχή, δε βάζουμε το νερό όλο μαζί! Ταυτοχρόνως ζυμώνουμε. Θα βάλουμε μόνο όσο νερό χρειάζεται για να γίνει η ζύμη εύπλαστη και μαλακή.

3. Ζυμώνουμε μέχρι η ζύμη να γίνει λεία και ομοιόμορφη.

4. Απλώνουμε το ζυμάρι με τη βοήθεια του πλάστη και σχηματίζουμε την κυρα-Σαρακοστή.

5. Μ' ένα μαχαίρι χαράζουμε τα μάτια, τη μύτη και κόβουμε τα ποδαράκια. Με μια οδοντογλυφίδα κάνουμε μια τρύπα στο κεφάλι για να την κρεμάσουμε στο τέλος. Να θυμάστε: η κυρα-Σαρακοστή δεν έχει στόμα, γιατί δεν τρώει ούτε μιλάει, παρά μόνο προσεύχεται! Όσο για τα ποδαράκια της, προσοχή! Να είναι επτά! Ούτε περισσότερα ούτε λιγότερα.
6. Παίρνουμε ένα ταψί και το αλείφουμε με λίγο λάδι. Τοποθετούμε μέσα τη «Σαρακοστή».

7. Ζεσταίνουμε το φούρνο στους διακόσιους βαθμούς και ψήνουμε την κυρα-Σαρακοστή μας για σαράντα με εξήντα λεπτά μέχρι να ξεροψηθεί και να σκληρύνει. Όταν κρυώσει, τη βγάζουμε προσεκτικά και την κρεμάμε στην κουζίνα.

 

"Το ποιηματάκι για την Κυρά Σαρακοστή"

Την Κυρά Σαρακοστή 

που είναι έθιμο παλιό

οι γιαγιάδες μας την φτιάχναν 

με αλεύρι και νερό

Για στολίδι της φορούσαν 

στο κεφάλι ένα σταυρό

μα το στόμα της ξεχνούσαν 

γιατί νήστευε καιρό

Και τις μέρες τις μετρούσαν 

με τα πόδια της τα επτά

κόβαν ένα τη βδομάδα 

μέχρι να' ρθει η Πασχαλιά.