Χαρακτηριστικά Δυσλεξίας

 

Τι Είναι η Δυσλεξία;

Η δυσλεξία είναι μια μαθησιακή δυσκολία που προκαλεί προβλήματα στην ανάγνωση, τη γραφή και την ορθογραφία. Η δυσλεξία δεν προκαλείται από πρόβλημα νοημοσύνης, όρασης ή ακοής, αλλά από ατομικές διαφορές στις περιοχές του εγκεφάλου που επεξεργάζονται τη γλώσσα.

Ανεξάρτητα από το επίπεδο νοημοσύνης τους, υπάρχουν διάφοροι τύποι μαθησιακών δυσκολιών που μπορούν να παρουσιάσουν οι άνθρωποι. Οι μαθησιακές δυσκολίες συχνά αναγνωρίζονται στην παιδική ηλικία και χρησιμοποιούνται διάφορες μέθοδοι για την αντιμετώπισή τους αργότερα στη ζωή. Αυτές οι μαθησιακές δυσκολίες είναι οι εξής¹:

• Δυσαριθμησία (διαταραχή στα μαθηματικά)
• Δυσγραφία (διαταραχή στη γραπτή έκφραση)
• Αφασία (διαταραχή στον προφορικό λόγο)
• Δυσλεξία (διαταραχή στην ανάγνωση και ορθογραφία)

Η δυσλεξία, ένας τύπος μαθησιακής δυσκολίας, συνδέεται με δυσκολίες στην ανάγνωση. Η δυσλεξία είναι ανεξάρτητη από το επίπεδο νοημοσύνης και μπορεί να εμφανιστεί σε άτομα με φυσιολογική ή και χαρισματική νοημοσύνη.

Η διάγνωση της δυσλεξίας δεν συνδέεται με κάποια φυσιολογική ή ψυχολογική διαταραχή. Η δυσλεξία, η οποία μπορεί να θεωρηθεί νευρολογική ιδιαιτερότητα, ξεχωρίζει με τα μοναδικά της συμπτώματα και διαφέρει από άλλες μαθησιακές δυσκολίες.

Ο ορισμός της δυσλεξίας από τη Διεθνή Ένωση Δυσλεξίας

Η δυσλεξία είναι μια ειδική μαθησιακή δυσκολία με νευροβιολογική προέλευση. Χαρακτηρίζεται από δυσκολίες στην ακριβή ή/και ευχερή αναγνώριση λέξεων και αδυναμίες στις δεξιότητες ορθογραφίας και αποκωδικοποίησης.

Αυτές οι δυσκολίες συνήθως προκύπτουν από έλλειμμα στη φωνολογική συνιστώσα της γλώσσας, το οποίο εμφανίζεται απροσδόκητα παρά τις άλλες γνωστικές ικανότητες και την παροχή διδασκαλίας στην τάξη.

Οι δευτερογενείς συνέπειες μπορεί να περιλαμβάνουν προβλήματα με την κατανόηση της ανάγνωσης και μειωμένη αναγνωστική εμπειρία, η οποία μπορεί να εμποδίσει την ανάπτυξη του λεξιλογίου και της γνώσης υποβάθρου.

ΓΕΝΙΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ

1.Δυσκολία στη διάκριση αριστερού - δεξιού. 

2. Δυσκολίες στην αντίληψη των εννοιών της διαδοχής, σειράς και διεύθυνσης.

3. Κινητική αδεξιότητα ή υπερκινητικότητα.

5. Δυσκολίας στην αντίληψη και επεξεργασία του γραπτού λόγου.

6. Σύγχυση στην αντίληψη της έννοιας του χρόνου.

7. Δυσκολία στην επανάληψη πολυσύλλαβων λέξεων και αριθμών με αντίστροφη σειρά.

8. Ενδεχόμενη οπτικό-αντιληπτική λειτουργική ανωμαλία που μπορεί να εκδηλωθεί ως δυσκολία στη διάκριση μορφών και στην οπτική μνήμη. 

9. Δυσκολία στην αντιστοιχία οπτικών και ακουστικών ερεθισμάτων.

 ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΣΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΣΗ

1. Δυσκολία στη διάκριση διαφορετικών λέξεων, οι οποίες όμως περιλαμβάνουν τα ίδια γράμματα ( π.χ. ΤΗΣ -ΣΤΗ). 

2. Δυσκολία στην ανάγνωση και προφορά ασυνήθιστων λέξεων.

3. Λαθεμένη προφορά φωνηέντων.

4. Καθρεφτική ανάγνωση (π.χ. η λέξη «ΑΧ» διαβάζεται «ΧΑ»).

5. Παρεμβολή άσχετων φωνημάτων κατά την ανάγνωση των λέξεων.

6. Αντικατάσταση μιας λέξης από άλλη με παρόμοια σημασία (π.χ. σκοτεινός - μαύρος).

ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΣΤΟΝ ΓΡΑΠΤΟ ΛΟΓΟ

1. Ακαταστασία, με αποτέλεσμα οι λέξεις να είναι δυσανάγνωστες. 

2. Ατελή ευθυγράμμιση των λέξεων πάνω στο χαρτί.

3. Γράμματα ή λέξεις γραμμένα καθρεφτικά.

4. Χρήση κεφαλαίων γραμμάτων ανάμεσα στα μικρά.

5. Παραλήψεις, επαναλήψεις και αντιμεταθέσεις γραμμάτων που αποτελούν τη λέξη.

 ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΣΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ

1. Δυσκολίες στην εκμάθηση των πινάκων του πολλαπλασιασμού (ιδιαίτερα του 6x, 7x, 8x ).

2. Προβλήματα σε νοερούς αριθμητικούς υπολογισμούς, γι’αυτό χρησιμοποιούν συνήθως τα μέτρημα με τα δάχτυλα ή σημειώσεις σε ένα χαρτί.

3. Σύγχυση των οπτικά όμοιων μαθηματικών συμβόλων π.χ.+ και χ, - και =, < και >.

4. Σύγχυση των οπτικά όμοιων αριθμών π.χ. 6 και 9, 16 με 61 ή 19 ή 91. 

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΣΤΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΤΟΥ ΔΥΣΛΕΚΤΙΚΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ

1. Προκαταβολικό άγχος για τη μάθηση που ελέγχεται με γραφή και ανάγνωση.

2. Τάση αποφυγής του γραψίματος.

3. Συχνή διάσπαση της προσοχής.

4. Τάση χαμηλής αυτοεκτίμησης, ιδιαίτερα στον σχολικό χώρο.

5. Συχνά διαστήματα ονειροπόλησης.

6. Περίοδος συναισθηματικής μόνωσης.

7. Δυσκολία στη απομνημόνευση.

8. Τάση συναναστροφής με μικρότερους.

9. Δυσκολία στην αντίληψη διαδοχής ( ταξινόμηση, σειροθέτηση: πρότερο, ύστερο)

10.Έντονη ενασχόληση με χειρωνακτικές/προσωπικές κατασκευές.

11.Έκφραση μέσω χειρονομιών ( δραστηριοποίηση μη λεκτικού), υπερκινητικότητα.

12. Ενδείξεις ικανοποιητικού έως υψηλού βαθμού νοημοσύνης.

13. Αυξημένη κρίση κατά τις περιγραφές και τις αφηγήσεις.

 

 πηγή: Κ.Δ.Πόρποδας 

 

 Έχω Δυσλεξία;

Τα συμπτώματα ορισμένων διαταραχών μπορεί να είναι παρόμοια με αυτά που βιώνουμε υπό ορισμένες συνθήκες στην καθημερινή μας ζωή. Αυτές οι συμπτωματικές ομοιότητες δεν απαιτούν διάγνωση ή ανάγκη να ανησυχούμε γι' αυτές.

Μπορεί να έχετε παρόμοιες ανησυχίες σχετικά με τη δυσλεξία και να αναζητάτε ένα τεστ δυσλεξίας. Για καθοδήγηση, ακολουθεί μια σειρά ερωτήσεων που ετοίμασε η Διεθνής Ένωση Δυσλεξίας σχετικά με το πώς να αναγνωρίσετε τη δυσλεξία.

• Διαβάζετε αργά;
• Είχατε προβλήματα στην εκμάθηση της ανάγνωσης στη σχολική ηλικία;
• Χρειάζεται συχνά να διαβάσετε κάτι δύο ή τρεις φορές για να το καταλάβετε;
• Αισθάνεστε άβολα όταν διαβάζετε δυνατά;
• Παραλείπετε γράμματα, αλλάζετε τη σειρά των γραμμάτων ή προσθέτετε γράμματα όταν διαβάζετε ή γράφετε;
• Παρατηρείτε ότι ακόμα και μετά από διόρθωση των γραπτών σας, εξακολουθούν να υπάρχουν ορθογραφικά λάθη;
• Δυσκολεύεστε να προφέρετε ασυνήθιστες πολυσύλλαβες λέξεις όταν διαβάζετε;
• Προτιμάτε να διαβάζετε περιοδικά ή σύντομα άρθρα παρά μεγάλα βιβλία ή μυθιστορήματα;
• Διαπιστώσατε ότι ήταν πολύ δύσκολο να μάθετε μια ξένη γλώσσα όταν πηγαίνατε σχολείο;
• Αποφεύγετε εργασίες ή μαθήματα που απαιτούν εκτεταμένο διάβασμα;

Τι Προκαλεί τη Δυσλεξία;

Αν και η ακριβής αιτία της δυσλεξίας είναι άγνωστη, πιστεύεται ότι γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες μπορεί να αλληλεπιδρούν και να προκαλούν δυσλεξία. Η δυσλεξία είναι μια νευροφυσιολογική διαταραχή. Αυτό σημαίνει ότι τα άτομα με δυσλεξία μπορεί να έχουν διαφορετικές δομές και λειτουργίες στον εγκέφαλό τους από το τυπικό.

Αυτές οι διαφορές εξηγούν τις δυσκολίες στην ανάγνωση, τη γραφή και τις γλωσσικές δεξιότητες των ατόμων με δυσλεξία. Οι διαφορές αυτές μπορεί να κληρονομηθούν στην οικογένεια ή να προκληθούν από την έκθεση σε τοξίνες ή χαμηλά επίπεδα οξυγόνου, ιδίως κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και της πρώιμης βρεφικής ηλικίας.

Θεραπεία της Δυσλεξίας

Μπορεί η δυσλεξία να υποχωρήσει με την πάροδο του χρόνου; Βελτιώνεται η δυσλεξία; Αυτές οι ερωτήσεις είναι από τις πιο συχνές που θέτουν οι άνθρωποι που έχουν δυσλεξία.

Δεν υπάρχει καμία φυσιολογική θεραπεία που να παρέχει οριστική λύση για τα άτομα με δυσλεξία. Ωστόσο, υπάρχουν διάφορες εκπαιδευτικές μέθοδοι θεραπείας που θα βελτιώσουν την ποιότητα ζωής των ατόμων και θα τους επιτρέψουν να αναπτύξουν δεξιότητες για την αντιμετώπιση της δυσλεξίας. Οι εκπαιδεύσεις αυτές είναι οι εξής:

• Προγράμματα εκπαίδευσης και κατάρτισης
• Εκπαίδευση μέσω του θεάτρου
• Εκπαίδευση στη γνωσιακή συμπεριφοριστική θεραπεία
• Ανάλυση προτάσεων και μέθοδοι προτάσεων με βάση τη φωνολογία
• Εκπαίδευση για πρώιμη παρέμβαση
• Εκπαίδευση με βάση το διαδίκτυο
• Εκπαίδευση στον επικοινωνιακό σχεδιασμό
• Εκπαίδευση για την ισορροπία
• Προγράμματα σπουδών στο εξωτερικό

Η κατάρτιση για τη δυσλεξία στοχεύει στην αύξηση των γνώσεων σχετικά με τη δυσλεξία και στην ευαισθητοποίηση σχετικά με αυτήν. Ορισμένες εκπαιδεύσεις στο εξωτερικό βοηθούν τα άτομα με δυσλεξία να αυξήσουν την αισθητηριακή τους επίγνωση.

Επιπρόσθετα, τα προγράμματα κατάρτισης με τεχνικές θεάτρου, τα οποία διεξάγονται και στη χώρα μας, στοχεύουν στην αντιμετώπιση των μαθησιακών δυσκολιών που προκαλεί η δυσλεξία. Η μέθοδος του θεάτρου χρησιμοποιείται λειτουργικά για να θυμάται κανείς πληροφορίες και να τις καταστήσει μόνιμες.

Εκτός από την απομνημόνευση πληροφοριών, η σωστή ανάγνωση προτάσεων είναι μία από τις πιο συνηθισμένες δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα άτομα με δυσλεξία. Προκειμένου να ξεπεραστεί αυτή η δυσκολία, χρησιμοποιείται η ανάλυση προτάσεων και η εκπαίδευση προτάσεων με βάση τη φωνολογία.

Με την εκπαίδευση αυτή είναι δυνατόν να βελτιωθεί η ικανότητά τους να διαβάζουν γράμματα, να προφέρουν σωστά τις συλλαβές και να γράφουν σωστά προτάσεις. Σημαντική είναι επίσης και άλλη εκπαίδευση προκειμένου να προσεγγίσουν τη δυσλεξία από τη σωστή οπτική γωνία και να χρησιμοποιούν σωστά και αποτελεσματικά τις στρατηγικές αντιμετώπισης.

Σε αντίθεση με τη δημοφιλή πεποίθηση, η δυσλεξία, μια νευρολογική ιδιαιτερότητα, δεν είναι νοητική καθυστέρηση. Για τον λόγο αυτό, δεν υπάρχει φαρμακολογική θεραπεία και η δυσλεξία μπορεί να ξεπεραστεί μέσω της επίγνωσης και της παρέμβασης μέσω θεραπείας ή εκπαίδευσης.