Ειδική Αγωγή-Μαθησιακές Δυσκολίες

Μαθησιακές Δυσκολίες

Οι ειδικές μαθησιακές δυσκολίες είναι μια νευρολογική διαταραχή η οποία αφορά στην κατανόηση και χρήση της γλώσσας, ή στην εκτέλεση μαθηματικών υπολογισμών. Ο όρος περιλαμβάνει καταστάσεις όπως αντιληπτικές διαταραχές, εγκεφαλική βλάβη, δυσλεξία.
 Τα παιδιά με Μ.Δ. δεν παρουσιάζουν μαθησιακά προβλήματα που οφείλονται σε οπτικές ή ακουστικές αναπηρίες, σε νοητική στέρηση, συναισθηματικές διαταραχές, ή σε μειονεκτικό περιβάλλον. Αν και οι μαθησιακές δυσκολίες διαρκούν εφ’όρου ζωής, τα άτομα αυτά συχνά ωφελούνται από την έγκαιρη ψυχολογική και εκπαιδευτική παρέμβαση.

 Είδη μαθησιακών δυσκολιών
• Ειδική μαθησιακή δυσκολία στην Ανάγνωση
• Ειδική μαθησιακή δυσκολία στη Γραπτή Έκφραση
• Ειδική μαθησιακή δυσκολία στα Μαθηματικά
Ειδική μαθησιακή δυσκολία στην Ανάγνωση
• Έλλειψη ευχέρειας στην ανάγνωση
• Αντικατάσταση, επανάληψη, αντιστροφή γραμμάτων και συλλαβών που συνθέτουν μια λέξη (ξήνω/ψήνω, τρέεχω/τρέχω, πάτνα/πάντα)
• Καθρεπτική ανάγνωση
• Δυσκολία στην ανάγνωση και την προφορά ασυνήθιστων ή/και πολυσύλλαβων λέξεων
• Παράλειψη φθόγγων σε απλές λέξεις (πόρτα/πότα)
• Παράλειψη συλλαβών (καράβι/κάβι)
• Λανθασμένη προφορά λέξεων (αστέρι/ασκέρι)
• Προβλήματα κατανόησης κειμένου
• Παράληψη ή επανάληψη λέξεων στο κείμενο όταν διαβάζει

Ειδική μαθησιακή δυσκολία στη Γραπτή Έκφραση
• Αντικατάσταση, επανάληψη, αντιστροφή γραμμάτων και συλλαβών που συνθέτουν μια λέξη (ξήνω/ψήνω, τρέεχω/τρέχω, πάτνα/πάντα)
• Καθρεπτική γραφή γραμμάτων ή λέξεων (ε/3)
• Κακή ακουστική διάκριση φωνηέντων
• Αντικατάσταση φθόγγων (ε/α, χ/θ, μ/ν)
• Παράλειψη φθόγγων σε απλές λέξεις (πόρτα/πότα)
• Παράλειψη συλλαβών (καράβι/κάβι)
• Παράληψη καταλήξεων (-ς)
• Δυσκολία στην αντιστοιχία συμβόλων-ήχων (γραφημάτων-φωνημάτων)
• Δυσανάγνωστη αυθόρμητη γραφή
• Ακαταστασία στο τετράδιο
• Χρήση κεφαλαίων γραμμάτων ανάμεσα στα μικρά (πΑράΘυρο)
• Ανορθογραφία
• Ασχημος γραφικός χαρακτήρας

Ειδική μαθησιακή δυσκολία στα Μαθηματικά
Παρουσιάζουν σημαντικές δυσκολίες:
• Σε δραστηριότητες, που αφορούν την αντίληψη ποσότητας, ομαδοποιήσεις, σειροθετήσεις, ταξινομήσεις, διάκριση των αριθμών, γνώση της σειράς των αριθμών, αρίθμηση-μέτρηση αντικειμένων.
• Στις πράξεις πρόσθεσης στο επίπεδο υπέρβασης της δεκάδας.
• Στις πράξεις πολλαπλασιασμού και διαίρεσης
• Δυσκολία στην κατανόηση ενός προβλήματος. 
• Προβλήματα μνήμης όταν δε μπορούν να ανακαλέσουν γρήγορα και αυτόματα αριθμητικές πράξεις.

Ορισμένες γενικότερες δυσκολίες
• Δυσκολία στη διάκριση αριστερής και δεξιάς πλευράς τόσο του σώματος του ιδίου όσο και του σώματος του ατόμου που βρίσκεται απέναντι.
• Σύγχυση ως προς το κυρίαρχο μάτι, χέρι, πόδι.
• Δυσκολία με τις έννοιες της σειροθέτησης και του προσανατολισμού (π.χ. δυσκολία του παιδιού να μάθει τη σωστή σειρά των μηνών του έτους, των ημερών της εβδομάδας, δυσκολία να διακρίνει το βορρά από το νότο).
• Δυσκολία στην αντίληψη της έννοιας του χρόνου (πότε έγινε ένα γεγονός, τις έννοιες του «πριν» και «μετά»).
• Χρησιμοποιούν περισσότερο οπτικό λεξιλόγιο.
• Δυσκολίες πρόσληψης και επεξεργασίας πληροφοριών.
• Δυσκολίες απομνημόνευσης (αδύναμη Βραχυπρόθεσμη Μνήμη)
• Δυσκολίες σε έργα που απαιτούν  στρατηγικές επίλυσης προβλημάτων.
• Δυσκολίες στην αντίληψη, προσοχή, κωδικοποίηση, συγκράτηση και στην ανάσυρση των πληροφοριακών ερεθισμάτων.

Αυτά τα παιδιά χαρακτηρίζονται επίσης από:
• Δυσκολία συγκέντρωσης
• Χαμηλή αυτοεκτίμηση
 • Κοινωνική απομόνωση
• Απόρριψη από τους συνομηλίκους
• Παραβατικότητα
• Έλλειψη οργάνωσης στα προσωπικά τους αντικείμενα

Δυσλεξία

ΔΥΣΛΕΞΙΑ  Είναι η εξελικτική δυσκολία στην επεξεργασία του γραπτού λόγου και κατά συνέπεια δυσκολία στην ανάγνωση, δυσανάλογα επίμονη προς την ηλικία και το νοητικό δυναμικό του μαθητή, και επίσης επίμονη αδυναμία στην εκμάθηση της ορθογραφίας των λέξεων. Σε πολλές περιπτώσεις, η δυσλεξία φαίνεται να κληρονομείται. Δεν είναι ασθένεια, αλλά μια διαφορετικότητα στη δομή του εγκεφάλου, η οποία χρειάζεται ένα διαφορετικό τρόπο διδασκαλίας. Τα άτομα με δυσλεξία είναι χαρισματικά και πολύ παραγωγικά.
Τα σημάδια:
 - Δυσκολίες στην ανάγνωση (αργός ρυθμός ανάγνωσης, διστακτική και συλλαβική ανάγνωση, φωνολογικά λάθη, παράλειψη, αντικατάσταση, αντιμετάθεση γραμμάτων, ή συλλαβών, ελλιπής κατανόηση του κειμένου, χάσιμο της σειράς του βιβλίου).
 - Δυσκολίες στη γραφή (πολλά ορθογραφικά λάθη, παραλείψεις, προσθέσεις, αντιμεταθέσεις, αντικαταστάσεις γραμμάτων, συλλαβών & λέξεων, κακογραφία, ακαταστασία, μουτζούρες στο γραπτό, αδικαιολόγητα κενά, κατάργηση των διαστημάτων, απουσία σημείων στίξης, απουσία κεφαλαίων ή παρεμβολή τους ανάμεσα στα πεζά).
 - Δυσκολίες στα μαθηματικά (προβλήματα στη βραχύχρονη  μνήμη, δυσκολία εκμάθησης της προπαίδειας).

 ΔΥΣΑΡΙΘΜΗΣΙΑ
  Είναι η δυσκολία στην εκμάθηση των μαθηματικών εννοιών και δεξιοτήτων χωρίς να υπάρχει κάποιο σύνδρομο ή νοητική υστέρηση.
Τα σημάδια:
 - Δυσκολίες στην τέλεση απλών μαθηματικών πράξεων  και στην αντίληψη ποσοτήτων και μεγεθών.
 - Αδυναμία προσανατολισμού 
 - Αδυναμία συγκράτησης στη μνήμη πρόσφατων μαθηματικών εννοιών.
 - Δυσκολίες στην αφαίρεση και στη διαίρεση.
 - Δυσκολίες προσανατολισμού στο χώρο και στην πλευρίωση.
 - Δυσκολία στην επίλυση προβλημάτων.

 ΔΥΣΓΡΑΦΙΑ
  Είναι μια νευρολογική διαταραχή, που χαρακτηρίζεται από δυσκολίες στη γραφή. Τα παιδιά με αυτή τη διαταραχή σχηματίζουν γράμματα με λάθος μέγεθος ή και κατεύθυνση ή γράφουν λανθασμένες και με ορθογραφικά σφάλματα λέξεις, παρά τις οδηγίες για το αντίθετο. Επίσης, είναι πιθανό να έχουν και άλλες μαθησιακές δυσκολίες.
Τα σημάδια:
- Ασκείται πολύ μεγάλη ή πολύ μικρή πίεση στο μολύβι.
- Τα γράμματα δεν τοποθετούνται πάνω στη γραμμή.
- Τα γράμματα είναι δυσανάγνωστα.
- Το γράψιμο είναι πολύ αργό.
- Το γράψιμο δεν κινείται οριζόντια, αλλά κλίνει προς τα πάνω ή προς τα κάτω.
- Οι σειρές συγκλίνουν.
- Τα διαστήματα μεταξύ των λέξεων είναι ίσα.
- Το μέγεθος των γραμμάτων δεν είναι ίδιο.
- Κάποια γράμματα δεν σχηματίζονται ολοκληρωμένα.

  ΔΥΣΑΝΑΓΝΩΣΙΑ
  Η αιτιολογία της δυσαναγνωσίας δεν είναι σαφής, όπως συμβαίνει και με την πλειοψηφία των ειδικών μαθησιακών δυσκολιών. Τα αίτιά της μπορεί να ποικίλλουν. Οι περισσότερες σύγχρονες έρευνες συμπεραίνουν ότι πρόκειται για πρόβλημα στην καταγραφή και επεξεργασία αυτού που βλέπουμε την ώρα της ανάγνωσης και μπορεί να επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες, όπως είναι το περιβάλλον ή το φως. Πρόκειται για ανικανότητα του εγκεφάλου να αποκωδικοποιήσει οπτικά ερεθίσματα του κειμένου.
Τα σημάδια:
 - Δυσκολίες στην αποκωδικοποίηση.
 - Λάθη (αντικαταστάσεις, παραλήψεις, αντιμεταθέσεις).
 - Αντικαταστάσεις λέξεων.

 ΔΥΣΟΡΘΟΓΡΑΦΙΑ
  Αφορά τη δυσκολία της γραφής, τόσο στο επίπεδο της λέξης όσο και στο επίπεδο της πρότασης και της σύνταξης γραπτής παραγράφου. Τα λάθη των παιδιών με δυσορθογραφία μπορούν να ταξινομηθούν σε επτά μεγάλες κατηγορίες:
1. Λάθη στην τοποθέτηση των γραφημάτων στο χώρο
2. Αντιστροφές
3. Φωνολογικά λάθη
4. Λάθη χρήσης (ιστορική ορθογραφία) (π.χ. ωραίος – ορέος).
4. Λάθη στη χρήση διαφορετικών γραμμάτων ενός ίδιου ήχου (ευχαριστώ – εφχαριστώ, ευαίσθητος – εβαίσθητος).
5. Λάθη συμφωνίας γραμματικής κλίσης. Τα παιδιά με δυσορθογραφία μπορεί να γνωρίζουν τους γραμματικούς κανόνες, αλλά δεν μπορούν να τους εφαρμόσουν.
6. Αντικατάσταση λέξεων (γάτα – σκύλος).
7. Ομόηχες λέξεις (λίπη – λύπη – λείπει).

 ΔΥΣΠΡΑΞΙΑ
  Ο όρος αναφέρεται σε ειδική διαταραχή της περιοχής της ανάπτυξης των κινητικών δεξιοτήτων. Τα άτομα με δυσπραξία έχουν δυσκολία να σχεδιάσουν και να ολοκληρώσουν μια πράξη. Υπολογίζεται ότι περίπου το 6% των παιδιών εμφανίζει σημάδια δυσπραξίας, και το 70% αυτών είναι αγόρια. Η δυσπραξία μπορεί να επηρεάσει διαφορετικές περιοχές της λειτουργικότητας.
  Τα σημάδια:
 - Η δυσπραξία προκαλεί δυσκολία στην ανάπτυξη των κοινωνικών δεξιοτήτων στα παιδιά. Είναι έξυπνα, ωστόσο φαίνονται ανώριμα, και κάποια μπορεί να αναπτύξουν φοβίες ή ψυχαναγκαστική συμπεριφορά.
 - Οι δυσκολίες συντονισμού των κινήσεων δημιουργούν ιδιαίτερα προβλήματα στο μάθημα της Φυσικής Αγωγής και σε άλλες αθλητικές δραστηριότητες.
 - Έχουν δυσκολίες στην ευανάγνωστη γραφή και στη σωστή λαβή του μολυβιού.